Dlaczego żałoba jest tak trudna do przeżycia? Ponieważ łączy się ze stratą. Jest to utrata tego, co dla nas ważne, bez czego nie wyobrażamy sobie dalszego życia. W ujęciu potocznym żałoba to stan występujący po śmierci bliskiej dla nas osoby.
Z kolei w kategoriach psychologicznych, żałoba wystąpić może po utracie jakichkolwiek ważnych dla człowieka zasobów np. rozstanie, zwolnienie z pracy, pożar domu, pogorszenie stanu zdrowia. Jako pierwszy żałobę od depresji odróżnił Zygmunt Freud, twierdząc iż depresja jest chorobą, zaś żałoba stanem, na który nie ma leku. Trzeba ją przeżyć, a najlepszym lekarstwem jest upływający czas.
Jak żałobę przeżywa dziecko? Dla dziecka śmierć jest pojęciem dość wyimaginowanym, niemniej jednak nie oznacza to, iż jego ból jest mniejszy od bólu dorosłej osoby. Żałoba dziecięca jest poważnym kryzysem. Twój potomek może nie rozumieć co dokładnie się stało, natomiast w ujęciu afektu będzie odczuwał brak bliskiej osoby. Bardzo często dochodzi do tego również zdezorientowanie. Młody człowiek zadaje wiele pytań: Co się stało? Gdzie podziała się bliska osoba? Kiedy wróci? W jaki sposób odpowiadać na te pytania? Nie ma jednoznacznego klucza. Wszystko zależy od stopnia rozwoju Twojego dziecka, od jego dojrzałości, od kultury i światopoglądu w jakim wychowujesz swojego potomka. Z pewnością należy być szczerym! Nie oszukuj dziecka, nie ukrywaj przed nim prawdy. Małoletni są bardzo intuicyjni, wyczuwają Twoje emocje. Podświadomie wiedzą, że coś złego się stało. Dziecko ma prawo poznać obecny stan rzeczy.
Dziecko w żałobie potrzebuje przede wszystkim Twojego wsparcia, dużo rozmów na temat śmierci oraz ogromnej przestrzeni na emocje. Pozwól mu płakać, krzyczeć. Ma do tego prawo, a w ujęciu psychologicznym pozwoli to na bezpieczne przejście przez fazy żałoby i zaakceptowanie tego, co się stało. Jeśli dziecko nie będzie miało swobody w okazywaniu emocji, może zatrzymać się na jednej z faz żałoby, co spowoduje spore trudności. Może wówczas dojść do wystąpienia zaburzeń lękowych lub depresji.
Jeśli nie wiesz jak zachowywać się wobec potomka dotkniętego żałobą, zabierz go na wizytę do psychologa. Specjalista wytłumaczy wszystko dziecku i pomoże przejść przez ten trudny dla Was wszystkich czas. Jak przebiega żałoba? Tym zagadnieniem zajęła się lekarka Elisabeth Kübler-Ross, która wymieniła i opisała poszczególne fazy żałoby:
1. Zaprzeczenie – nie wierzymy w to, że strata jest realna. Wypieramy wszelkie obiektywne przesłanki wskazujące na utratę danej osoby lub zasobu.
Ważne, aby nie utwierdzać dziecka w tej fazie i nie dawać mu fałszywej nadziei, że zmarły wyjechał czy niedługo wróci. Nie jest to prawidłowe pod względem wychowawczym, gdyż zatrzymuje małoletniego w pierwszej fazie żałoby, w dodatku okłamując go.
2. Złość – jest wynikiem płynnego przejścia z pierwszej do drugiej fazy, gdyż pojawia się w momencie, w którym uświadamiamy sobie co się tak naprawdę stało oraz że jest to nieodwołalne. Człowiek wówczas czuje ogromny gniew. Może być skierowany do konkretnych osób lub do losu, Boga, wszechświata.
Jeśli Twoje dziecko przeżywa fazę gniewu, bądź dla niego nauczycielem i wskazówką. Poprowadź go przez ten trudny czas i pozwól na wyrażanie tego, co czuje.
3. Targowanie się – faza ta jest bardzo irracjonalna. Prosimy o odroczenie straty np. jeśli umarł nam ktoś bliski, targujemy się z Bogiem mówiąc, iż jeśli cofnie śmierć nawrócimy się.
Tłumacz swojemu dziecku, że niezależnie od tego, co zrobi, strata jest nieodwracalna i nic tego nie zmieni. Racjonalizuj jego irracjonalne treści.
4. Depresja – wracają wspomnienia, przychodzi smutek, żal, frustracja, rozpacz, samotność. Człowiek nie widzi sensu, celu w życiu. Pojawia się ogromna tęsknota.
Ważne jest, aby dać wyrazić dziecku to, co czuje. Jeśli nie jesteś w stanie mu pomóc, udaj się do specjalisty.
5. Akceptacja – prawidłowe rozwiązanie żałoby kończy się tą fazą. Człowiek rozumie i godzi się z tym, co nastąpiło oraz idzie przez życie z nadzieją na lepsze jutro.
Nie zawsze jednak żałoba kończy się akceptacją. Jeśli nie przeszliśmy odpowiednio wszystkich etapów, możemy się zatrzymać na jednym z nich, co jest bardzo niebezpieczne. Obserwuj zatem swoje dziecko. Dzięki powyższemu opisowi będziesz wiedział, które zachowania są normatywne, a które dysfunkcyjne. Dziecko może również doświadczać w początkowej fazie żałoby problemów ze snem, z apetytem, być rozdrażnione, agresywne. To powinno jednak naturalnie minąć. Daj swojemu potomkowi dużo wsparcia, bądź z nim szczery i zaopiekuj się jego emocjami.
Inne treści tej autorki:
