Zaburzenia lękowe są jednym z najczęściej występujących schorzeń o podłożu psychicznym u dzieci.
Lęk jest uczuciem, które występuje u każdego z nas. Nie chodzi zatem o to, czy pojawia się u Twojego dziecka czy nie, jednak o stopień jego nasilenia. Lęk w adekwatnym stopniu nasilenia może pełnić funkcję alarmującą lub motywującą np. Jutro kartkówka z matematyki, a jeszcze nic nie umiem. W tej sytuacji lęk pełni funkcję napędową. W ujęciu psychologicznym jest nam zatem potrzebny. Problem zaczyna się wówczas, gdy lęk jest nadmierny. Nieodpowiednio nasilony lęk doprowadzić może do wystąpienia u dziecka szeregu różnych zaburzeń. Analogicznie wobec opisywanej powyżej sytuacji na przykład: Jutro jest kartkówka z matematyki, a mnie boli brzuch i mam biegunkę, chociaż wszystko umiem. To już jest bodziec alarmujący rodzica, że lęk przybrał postać patologiczną, dysfunkcyjną i zdiagnozować możemy zaburzenia lękowe, w tym wypadku psychosomatyczne.
Czym są zaburzenia psychosomatyczne? Bardzo dobrze wyjaśnił to Zygmunt Freud używając metafory z naczyniem. Wyobraź sobie, że systematycznie wlewasz wodę do szklanki. Jeśli woda nie ma ujścia, szklanka w końcu się napełni, a jej zawartość wyleje się. Podobnie jest z naszym lękiem. Jeśli jest zbyt silny i nie ma ujścia, doprowadza do działań destrukcyjnych, często psychosomatycznych. Lęku u dziecka jest tak dużo, że jego ciało nie może go pomieścić, dlatego wysyła sygnały alarmowe pod postacią dolegliwości fizycznych. Często zdarza się, że dziecko boli brzuch, wymiotuje, miewa biegunki, bóle głowy. Rodzic udaje się do lekarza, wykonuje mnóstwo badań, jednak somatycznie wszystko jest w porządku. Okazuje się, że przyczyna tego stanu leży głębiej i jest psychiczna.
Co należy zrobić w takiej sytuacji? Pierwszym krokiem będzie zapisanie dziecka do psychologa lub terapeuty, aby postawić odpowiednią diagnozę i wdrożyć terapię. Twój potomek musi nauczyć się radzić sobie z lękiem, oswoić go oraz przepracować źródło jego pochodzenia. Nie jest to łatwy proces i wymaga regularnych oddziaływań. Jeśli praca terapeutyczna nie przyniesie oczekiwanych efektów, trzeba skonsultować się z psychiatrą dzieci i młodzieży. Być może włączy on leki wyciszające, uspokajające. Ważne! Pamiętaj, że psychiatra jest lekarzem, który pomaga wielu osobom w trudnych sytuacjach życiowych, bez względu na wiek, płeć itd. Nie bój się skorzystać z jego pomocy, gdy chodzi o dobro Twojego dziecka.
Istotne jest również odróżnienie lęku od strachu. Lęk jest wewnętrzną reprezentacją naszych obaw, to nasze wyobrażenie o danej sytuacji, człowieku – niekoniecznie zbieżne z rzeczywistością np. dziecko może obawiać się pierwszej wizyty u stomatologa. Jest to dla niego nowa sytuacja, generuje zatem lęk. Strach natomiast, dotyczy konkretnego zagrożenia np. dziecko idzie przez park i w jego stronę biegnie duży, groźny pies, który może mu zrobić krzywdę. Jest to realne zagrożenie, zatem mamy do czynienia ze strachem.
Co powinieneś robić jako rodzic, gdy Twoje dziecko generuje lęk? Przede wszystkim go akceptować. Nie mów: Nie bój się! Musisz być twardy! Takimi zwrotami robisz dziecku ogromną krzywdę emocjonalną i odbierasz mu jego tożsamość, gdyż ten lęk jest właśnie jego emocją, ważną i potrzebną. Bądź, wspieraj i akceptuj, a jeśli zauważysz, że lęk przybiera zbyt intensywną postać – natychmiast reaguj.
