Czy wiesz, że nawet 1/4 polskich uczniów doświadczyła aktów cyberprzemocy, a tylko nieco ponad 10% rodziców ma świadomość, że problem dotyczy ich dzieci? Statystyki są alarmujące, biorąc pod uwagę, że internetowa przemoc może przynieść katastrofalne skutki w życiu dzieci i młodzieży. W tym artykule dowiesz się, jak rozpoznać, czy Twoje dziecko doświadcza przemocy w Internecie i znajdziesz wskazówki, jak uniknąć tego problem
Czym jest cyberprzemoc?
Najprościej i najkrócej mówiąc, cyberprzemoc to znęcanie się w Internecie. Innymi słowy, polega na agresywnych i powtarzalnych zachowaniach, takich jak np. obelgi, zniesławianie i/lub rozpowszechnianie wizerunku i danych osobowych ofiary. Warto wspomnieć, że w niektórych sytuacjach cyberprzemoc może być „dodatkiem” do przemocy popełnionej osobiście, czyli np. nękania w szkole. Agresywne praktyki cyberprzemocy mogą wywołać w życiu ofiary różne konsekwencje psychospołeczne, takie jak stany lękowe, obniżenie samooceny, depresję, a nawet próby samobójcze.
Jakie praktyki zaliczają się do cyberprzemocy?
Istnieją różne zachowania, które można sklasyfikować jako wirtualną przemoc. Najczęściej dotyczą one:
- przerabiania i/lub rozpowszechniania zdjęć i filmów bez zgody ofiary (często kompromitujących i uwłaczających jej godności);
- tworzenie fałszywych kont z profilem ofiary;
- włamania na konta ofiary (np. na Facebooku, e-mail, TikTok);
- wysyłanie obraźliwych lub złośliwych wiadomości SMS, w komunikatorach internetowych itp.;
- pisanie niecenzuralnych, ubliżających komentarzy na profilu ofiary w mediach społecznościowych;
- zmuszenie ofiary do zrobienia czegoś wbrew jej woli (mobbing online);
- rozpowszechnianie w Internecie tajemnic lub plotek na temat ofiary;
- publikacje w sieci aktów linczów na ofierze.
Niektóre praktyki cyberprzemocy są już uważane za zachowania przestępcze i można je zgłosić na policję, do sądu lub prokuratury.
Jakie są konsekwencje cyberprzemocy dla ofiary?
U dziecka, które doświadcza cyberprzemocy, mogą rozwinąć się problemy psychologiczne, emocjonalne i społeczne. Dzieje się tak dlatego, że za każdym razem, gdy staje się ofiarą ataku, mogą budzić się w nim lub reaktywować różne traumy. W konsekwencji często u osób, które doświadczają cyberprzemocy rozwijają się:
- niska samoocena;
- stany lękowe;
- depresja;
- niektóre fobie, takie jak fobia społeczna, w przypadku której unika się spotkania z ludźmi z obawy przed narażeniem np. na ośmieszenie.
Co więcej, w bardziej skrajnych przypadkach osoba będąca celem internetowej przemocy, może podjąć próbę samobójczą. Dzieje się tak dlatego, że bez pomocy bliskich i psychologa nie jest w stanie uporać się z konsekwencjami doznanej przemocy.
Po czym rozpoznać, że Twoje dziecko jest ofiarą cyberprzemocy?
Rodzice powinni być bardzo świadomi istoty problemu. Jednak większość młodych ludzi nie mówi głośno o istnieniu tego problemu. Dlatego należy zwrócić uwagę na niektóre niepokojące zachowania, takie jak:
- problemy z samooceną;
- ciągłe krytykowanie siebie;
- brak zainteresowania zajęciami rekreacyjnymi, utrata pasji, zaprzestanie hobby itp.;
- obniżenie wyników w nauce i problemy z zachowaniem w szkole;
- nerwowość i drażliwość;
- nadmierny niepokój;
- agresywne reakcje;
- zmiany w sposobie odżywiania się i snu;
- płaczliwość;
- unikanie spotkań z kolegami i koleżankami;
- zamykanie się w pokoju i stronienie od rozmów z bliskimi;
- objawy somatyczne np. częste bóle brzucha, biegunki, nudności, bóle głowy.
Oprócz obserwowania sygnałów wysyłanych przez dziecko bardzo ważne jest pozostawanie w stałym kontakcie ze szkołą. Czasami to nauczyciele jako pierwsi zauważają, że coś jest nie tak z młodym człowiekiem. Dlatego tak ważne jest dbanie o otwarty dialog z wychowawcą i zainteresowanie rodziców tym, co dzieje się z ich dzieckiem za szkolnymi murami.
Jak uchronić dziecko przed cyberprzemocą?
Nie jesteś w stanie otoczyć dziecka pancerzem ochronnym, ale możesz zrobić wiele, by szybciej zidentyfikować problem i szybko zareagować. Oto kilka rad, jak można tego dokonać.
1. Zadbaj o utrzymywanie lepszych i zdrowszych relacji z dzieckiem. Dzięki budowaniu relacji opartej na zaufaniu dziecko będzie mogło swobodnie otworzyć się przed Tobą i porozmawiać, opowiedzieć o problemach, które je dotykają oraz o niepokojących je uczuciach.
2. Porozmawiajcie o zagrożeniach związanych z wirtualnym światem. Opowiedz o wszystkich złych konsekwencjach, jakie może przynieść Internet, jeśli nie zostanie zachowana odpowiednia ostrożność. Dodatkowo udziel dziecku kilku rad, jak postępować w Internecie, np. trzeba zachować ostrożność podczas udostępniania zdjęć i nie wysyłać ich obcym osobom, nie podawać swoich danych osobowych lub haseł, nie przyjmować zaproszeń do znajomych od obcych osób oraz nie odpowiadać na wirtualne ataki typ „kliknij link” itp.
3. Zainstaluj aplikację kontroli rodzicielskiej, która pomoże Ci np. monitorować historię odwiedzanych stron, blokować szkodliwe treści lub ustawić limity czasowe korzystania z Internetu.
4. Obserwuj i miej świadomość niepokojących zachowań u dziecka. Nawet niewielkie zmiany, o których wspomniano wcześniej, mogą wskazywać, że dzieje się coś niepokojącego.
5. Szukaj pomocy u specjalisty. Jeśli zauważysz, że Twoje dziecko jest ofiarą cyberprzemocy, pamiętaj, że psycholog może pomóc młodemu człowiekowi. Nie tylko w sytuacji wyjścia z roli ofiary, ale także w procesie samopoznania i rozwoju różnych umiejętności, np. inteligencji emocjonalnej. W ten sposób młody człowiek nauczy się radzić sobie w różnych sytuacjach, w tym także w przypadku cyberprzemocy.
Na koniec ostatnia rada: bez względu na wszystko – zachowaj spokój. Kiedy zorientujesz się, że Twoje dziecko doświadcza cyberprzemocy, nie krzycz, nie zrzucaj winy na nie, nie potępiaj. Wspieraj i podejmij niezbędne kroki, aby mu pomóc.
Zobacz nasze poprzednie artykuły: