Czym są zaparcia? Zaparcia to zbyt mała częstotliwość oddawania stolca, w wyniku zalegania resztek pokarmu w przewodzie pokarmowym. W jelicie grubym zachodzi wchłanianie wody ze spożytego jedzenia. Przedłużone zaleganie prowadzi do nadmiernego zagęszczenia przez co stolec staje się twardszy, zbity, zmniejsza swoją objętość.
W zależności od wieku oraz spożywanego pokarmu częstotliwość wypróżnień może się różnić. U niemowląt karmionych piersią oddawanie stolca może być co kilka, a nawet kilkanaście dni i nie powinno niepokoić, jeśli nie występują niepokojące objawy np. bóle brzuszka, duży wysiłek podczas defekacji. W przypadku karmienia mlekiem modyfikowanym wypróżniania powinny pojawiać się częściej. U małych dzieci i dorosłych o zaparciach mówimy, gdy stolec jest oddawany rzadziej niż 2 razy na tydzień.
Przyczyn zaparć może być wiele:
- Nieprawidłowa dieta
- Zmiana diety
- Nawykowe – wstrzymywania wypróżnienia
- Choroby: choroba Hirshsprunga, alergie pokarmowe, Celiakia, zespół Downa, niedoczynność tarczycy
- Mała aktywność fizyczna
Problemy z wypróżnianiem mogą się pojawić częściej w momencie zmiany diety, podczas przechodzenia z mleka kobiecego na mleko modyfikowane czy rozszerzenia asortymentu spożywanych produktów. Wraz z rozwojem dziecka może wystąpić wstrzymywanie oddawania stolca spowodowane niezrozumieniem procesu defekacji. Strach przed wypróżnianiem może towarzyszyć nauce korzystania z nocnika/toalety, rozpoczęciu uczęszczania do przedszkola/szkoły. Dzieci należy oswoić również, z tym aspektem naszego życia. Czasem problem stanowią toalety publiczne, gdyż korzystają z nich również inne osoby, co stanowi dyskomfort dla pociechy. Do wystąpienia zaparć może przyczynić się przeżywanie przez dziecko silnych emocji, związanych z przedszkolem/ szkołą, wycieczką, problemami rodzinnymi.
Nieprawidłowa dieta może prowadzić do wstrzymywania mas kałowych w jelicie grubym. Należy zadbać, aby w jadłospisie dziecka nie brakowało płynów, a także błonnika pokarmowego. Rodzic powinien mieć na uwadze, aby na talerzu pociechy często znajdowały się warzywa, owoce oraz produktu zbożowe.
Konsekwencje przedłużających się zaparć:
Zaparcia spowodowane nieprawidłową dietą mogą prowadzić do zaparć nawykowych. Zbita, twarda treść pokarmowa może wywoływać ból podczas defekacji, a w wyniku tego unikanie wizyt w toalecie. Długotrwałe zaparcia mogą prowadzić do uszkodzenia śluzówki oraz stanów zapalnych. Wydłuża się również ekspozycja na toksyny, które powinny być wydalone z organizmu – ryzyko alergii i zatrucia.
Objawy zaparć:
- Mała częstotliwość oddawania stolca
- Ból podczas defekacji
- Płacz, prężenie się, niepokój
- Wzdęcia
- Brak apetytu, mdłości
W przypadku zaparć należy:
- Zwiększyć ilość wypijanych płynów – najlepiej niesłodzonych oraz niegazowanych
- Zmniejszyć podaż produktów zapierających tj. ryż, banan,
- Zwiększyć ilość błonnika pokarmowego w diecie – surowych warzyw, owoców, produktów zbożowych
- Zwiększyć aktywność fizyczną
- Sięgnąć po produkty przyspieszające perystaltykę (suszone śliwki, daktyle, rodzynki, jabłka, kiszoną kapustę, siemię lniane, napary z ziół mięta, melisa, rumianek)
- Poszukać sposobu na radzenie sobie ze stresem i silnymi emocjami w inny sposób
- W przypadku zaparć nawykowych tłumaczyć i zachęcać do wypróżnień zwłaszcza chwilę po posiłku
W przypadku konieczności sięgnąć po farmakoterapię.
