Co to jest otyłość? Otyłości zarówno u dorosłych, jak u dzieci związana jest z nadprogramowymi kilogramami. Przyczyny mogą być różne, zazwyczaj nie jest to jeden czynnik, a kilka.
Jeśli chcemy sprawdzić czy nasze dziecko/ nastolatek prawidłowo przybiera na wadzę należy odnieść wzrost i masę ciała na siatkę centylową lub wykonać analizę składu ciała. Zawsze możemy się poradzić w tym aspekcie pediatry lub dietetyka
Na początku należy wykonać podstawowe badania z krwi i moczu, a następnie w kierunku cukrzycy i chorób tarczycy. W przypadku nieprawidłowości wykonujemy dalszą diagnostykę, w celu wykrycia przyczyny nieodpowiednich wyników. Z jednej strony należy przyjrzeć się temu, co dziecko/ nastolatek spożywa oraz jak często, a z drugiej jaka jest aktywność fizyczna.
Nie można generalizować i twierdzić, że jeśli ktoś jest otyły to na pewno tylko leży na kanapie całymi dniami i je za dużo, czasem to kwestia zaburzeń hormonalnych lub przyjmowania niektórych leków. Jednak prawdą jest, że spożywanie zbyt dużej ilości pożywienia o wysokiej wartości energetycznej może prowadzić do nadwagi, a następnie otyłości. Możliwe jest również jedzenie mało objętościowo i jednocześnie dostarczanie dużej ilości kalorii. Średnio 5 szklanek malin (600g) dostarcza 258 kcal, prawie tyle samo, co jeden czekoladowy baton z orzechami znanej marki (50g -241 kcal).
Bardzo ważne są nawyki żywieniowe jakie panują w domu. Jeśli dziecko wyrasta w otoczeniu, w którym często spożywana jest żywność typu fast food, słone i słodkie przekąski, dosładzane napoje, samo chętniej po nie sięga. Z drugiej strony tradycyjna kuchnia również zawiera wiele tłustych potraw. Dlatego należy zwrócić uwagę na, to w jaki sposób są przygotowywane potrawy – unikać smażenia oraz sięgać po produkty z mniejszą zawartością tłuszczu np. mięso wieprzowe zamienić na drób, słodkie napoje na wodę mineralną, ograniczyć słodkie i słone przekąski na rzecz regularnych posiłków z duża ilością warzyw i owoców.
Nie należy również nagradzać lub pocieszać dzieci słodyczami – „zjedz warzywa to dostaniesz cukierka”, czy kupować czekolady na zły nastrój.
Drugim aspektem jest aktywność fizyczna im jest większa tym bardziej rośnie zapotrzebowanie energetyczne organizmu – więcej jest spalanych kalorii. Dobrze znaleźć jest taką formę ruchu, która będzie przyjemna dla naszej pociechy dla jednych osób będzie to taniec, a innych piłka nożna czy pływanie – podążajmy za dzieckiem/ nastolatkiem zachęcajmy, ale nie zmuszajmy. Oczywiście tak samo jak z nawykami żywieniowymi, tak z aktywnością fizyczną, jeśli dziecko widzi, że rodzice są aktywni, samo również będzie chętniej spędzać w ten sposób czas.
Zalegając na kanapie przed telewizorem czy grając na konsoli/komputerze/telefonie spalamy mało kalorii, a często sięgamy po przekąski. W przypadku, gdy podczas posiłku nasza uwaga jest zajęta czymś innym spożywamy więcej niż podczas uważnego jedzenia. Opróżnianie lodówki może być również sposobem na radzenie sobie z nudą, stresem lub trudnymi emocjami. Należy pamiętać, że otyłe dziecko to zazwyczaj otyły dorosły (jeśli nie zmieni nawyków żywieniowych i stylu życia).
Aspekt psychologiczny. Nadmierne kilogramy często widać na pierwszy rzut oka, chodź wiele można „ukryć” pod odpowiednio dobranym strojem, nie jest to proste w sytuacji, która wymaga przebrania się lub rozebrania – basen, zajęcia Wf. Otyłość zwłaszcza u nastolatków może być przyczyną niskiej samooceny, nieakceptacji swojego ciała, a także drwin i wyśmiewania przez rówieśników. W dzisiejszych czasach na każdym kroku promowany jest wizerunek szczupły i wysportowany, a osoby odbiegające od tego kanonu piękna są stygmatyzowane.
Kwestie zdrowotne. Dodatkowe kilogramy obciążają rozwijający się układ kostno-stawowy, co może prowadzić do nieprawidłowego rozwoju lub zwyrodnień. Zbędny tłuszcz umiejscawia się wokół narządów, przez co utrudnia ich funkcjonowanie, w postaci cholesterolu zwęża światło naczyń krwionośnych, utrudniając dostarczanie tlenu i substancji odżywczych do komórek. Otyłość może prowadzić do takich chorób jak nadciśnienie, cukrzyca, miażdżyca, niepłodność, stłuszczenie wątroby, kamica woreczka żółciowego, niektóre nowotwory.
Zamknięcie szkół z powodu pandemii i nauka zdalna przy komputerze wymusiła na dzieciach i młodzieży spędzania większej ilości czasu w pozycji siedzącej w domu. Po lekcjach pociechy musiały odrobić lekcje również zdalnie i przesłać je do szkoły. Ograniczona była możliwość spotkania się z rówieśnikami, a zajęcia pozalekcyjne zostały zawieszone. Niestety wpłynęło to negatywnie ma masę ciała uczniów, większość nabrała nadprogramowych kilogramów.
Jeśli Twoje dziecko/ nastolatek zmaga się z nadmierną masą ciała wspieraj go/ją w procesie zmiany nawyków żywieniowych lecz nie wywieraj presji. Zwróć uwagę, aby metody odchudzania były odpowiednie – ruch i zdrowa dieta, a nie głodówki lub niebezpieczne środki z Internetu.
