Nawracające zakażenia układu oddechowego, mrowienie w ustach ? To może być alergia pokarmowa.
Alergia
jest nadmierną, nieprawidłową, powtarzającą się reakcją organizmu na alergen, w której układ odpornościowy rozpoznaje substancje, z jaką się zetknął, jako szkodliwą. U zdrowych osób ta reakcja nie występuje. Należy odróżnić alergie od nietolerancji.
Nietolerancja pokarmowa
występuje bez udziału układu odpornościowego. Przykładem jest nietolerancja mleka krowiego i produktów mlecznych spowodowana brakiem lub niewystarczającą ilością enzymu – laktazy, niezbędnego do trawienia cukru – laktozy występującego w mleku i przetworach. Może również wystąpić nietolerancja fruktozy, histaminy, czy glutenu (nie należy mylić z celiakią).
Alergia pokarmowa jest związana z nieprawidłową reakcja układu odpornościowego na alergen występujący w pożywieniu. Objawy mogą być zarówno ze strony układu pokarmowego biegunka, wymioty, ból brzucha, wzdęcia, jak i skórne wysypki, czerwone plamy, świąd skóry, atopowe zapalenie skóry, mrowienie warg, a także ze strony układu oddechowego alergiczny nieżyt nosa, obrzęk śluzówki w okolicy krtani, zwężenia oskrzeli, utrudniające oddychanie.
Objawy skórne i ze strony układu pokarmowego zwłaszcza jak wystąpią szybko – do kilku godzin po kontakcie z alergenem łatwo jest powiązać z konkretnym produktem. Jednak objawy nie zawsze występują od razu i są oczywiste, a produkty i potrawy często mają długą listę składników. Nawracające zakażenia układu oddechowego, alergiczne zapalenie spojówek, odmawianie spożycia produktu przez dziecko, rozdrażnianie, a nawet problemy ze snem mogą również być związane z niewykrytą alergią pokarmową.
Wstrząs anafilaktyczny
jest bardzo niebezpieczną i burzliwą reakcją alergiczną. Może wystąpić katar, ból głowy, swędzenie skóry i rumień, opuchlizna kończyn, twarzy, powiek, czy krtani. Łatwe do pomylenia z zatruciem pokarmowym ból brzucha, wymioty i biegunka. Z poważniejszych objawów to duszności, napady kaszlu, trudności w połykaniu, ślinotok, spadek ciśnienia krwi, utrata przytomności i zaburzenia rytmu serca i nagłe jego zatrzymanie. Wstrząs może objawiać się na początku niewinnymi objawami jak metaliczny posmak czy katar i szybko przechodzić w niebezpieczne dla zdrowia wcześniej wspominane objawy zagrażające życiu. Dlatego bardzo ważna jest szybka reakcja i unikanie produktów na jakie jesteśmy uczuleni.
Metody wykrywania alergii pokarmowej w dużej mierze zależą od wieku dziecka oraz objawów. Do najczęściej stosowanych należą testy skórne punktowe i testy alergiczne z krwi, następnie próby eliminacyjne i prowokacyjne. Wykrycie przyczyny alergii nie tylko pokarmowej może być bardzo trudne ze względu na mnogość objawów oraz różny czas ich wystąpienia od kontaktu z produktem spożywczym. Jeśli podejrzewamy alergię lub nietolerancje dobrym sposobem jest prowadzenie dzienniczka i spisywanie swoich posiłków oraz ewentualnych objawów. Po pewnym czasie i analizie może udać się zaobserwować zależność między wystąpienie objawów, a spożytym produktem.
Do alergenów najczęściej uczulających należą:
- Mleko krowie
- Jaja
- Zboża
- Ryby i owoce morza
- Soja
- Orzechy
- Seler
- Pomidory
- Przyprawy (curry, anyż, kolendra, gorczyca i pieprz)
- Cytrusy
W przypadku wykrycia alergii pokarmowej należy zastosować dietę eliminacyjną. Jednak, jeśli nie występowała silna reakcja można po jakimś czasie spróbować znów włączyć produkt do diety w małej ilości i obserwować, czy wystąpi reakcja lub ponownie wykonać testy alergiczne. Z alergii na białko mleka krowiego i jaja wyrasta nawet 80-90% dzieci, a na orzeszki ziemne 20%. Niestety niektóre alergie mogą zostać na całe życie. Wystąpienie alergii w rodzinie zwiększa ryzyko wystąpienia jej u innych członków rodziny, dlatego też należy to uwzględnić podczas rozszerzania diety i w małych ilościach wprowadzać te produkty do diety dziecka – obserwując reakcje.
Nie należy prowadzić diety eliminacyjne tylko z powodu alergii jednego rodzica czy rodzeństwa bez potwierdzenia alergii u dziecka. Warto również wspomnieć ich kontakt z alergenami dziecko ma już w życiu płodowym, a potem niektóre mogą przenikać do mleka kobiecego.
Objawy alergii występują częściej u dzieci lecz mogą wystąpić w każdym wieku.
W przypadku wystąpienia reakcji alergicznej na dany alergen istnieje ryzyko reakcji krzyżowej. Organizm może również wykazywać objawy alergiczne po zetknięciu się z innymi alergenami, ale o podobnej budowie chemicznej. Dotyczy to zarówno alergii wziewnej, pokarmowej jak i kontaktowej. Przy alergii na jaja kurze uczulać mogą również jaja innych gatunków, a także mięso i pierze. W przypadku mleka krowiego jest podobnie, niepożądana reakcja może wystąpić również po mleku innych gatunków oraz mięsie. W przypadku alergii na pyłki brzozy w okresie pylenia może dojść do reakcji na jabłka lub seler.
Zapobieganie alergii pokarmowej
Nie istnieje jedna w 100 % skuteczna metoda na zapobieganie wystąpienia alergii pokarmowej. Najlepszą metodą zapobiegania alergii jest zmniejszanie czynników, na które mamy wpływ, a mogących się do niej przyczynić. Należy tu wspomnieć o zanieczyszczeniu środowiska, które jest coraz większe. Karmienie piersią, odpowiednie rozszerzanie diety dziecka – nie zbyt wcześniej najlepiej w okolicach 6 miesiąca życia zmniejszają ryzyko wystąpienia alergii. W przypadku zbyt wczesnego rozpoczęcia rozszerzania diety niedojrzały układ pokarmowy „wpuszcza” do organizmu większą ilość alergenów. Odpowiednia dieta – zwłaszcza podaż kwasów omega 3 na prawidłowym poziomie, unikanie bardzo przetworzonej żywności-stosowanie w przemyśle spożywczym barwników, substancji konserwujących i spulchniających. Prawidłowa mikroflora układu pokarmowego również zmniejsza ryzyko wystąpienia alergii pokarmowej. Dlatego też należy zwrócić uwagę na antybiotykoterapia, aby jeśli jest konieczna była odpowiednio dobierana oraz pamiętać o preparatach osłonowych.
Uwaga mikroflora bakteryjna matki jest bardzo ważna dla prawidłowego wytworzenia się jej u dziecka.