Często dorośli mają problem z opowiedzeniem o własnych emocjach. Nie ma się więc co dziwić, że w przypadku dzieci ten proces może być jeszcze bardziej skomplikowany. Czy istnieją złote rady, których stosowanie pomogłoby dzieciom określić ich emocjonalne wnętrze?
Emocje to stan przeżywania. Określa się je jako znaczne pobudzenie umysłu człowieka. Emocje wiążą się z fizycznymi doznaniami. Są przejściowe, co oznacza, że w pewnym momencie możemy zacząć odczuwać coś innego. Nawiązują do postrzegania otaczających nas zjawisk czy ludzi. Kilkuletnie dzieci uczą się od swoich rodziców pewnych zasad, tego co jest bezpieczne, a co nie. Na tej podstawie maluchy poznają świat. Można stwierdzić, że całe nasze życie otoczone jest procesami emocjonalnymi, dlatego należy je pielęgnować od dziecka. Wsparcia dziecku należy udzielać też szczególnie wtedy, gdy tych trudnych w odbiorze emocji nagromadzi się nieco więcej. Ale co jeśli pociecha nie do końca wie, w jaki sposób komunikować otoczeniu to, co w danej chwili przeżywa?
Ten aspekt powinien wszystko rozpoczynać. Podstawowa zasada mówi o tym, że chcemy być wysłuchani przez osoby, którym ufamy. Nie oceniaj dziecka. Zapewnij je, że jesteś i w każdej chwili może z Tobą porozmawiać. Jeśli sytuacja, o której opowiada jest na tyle bezpieczna, że możesz całkiem zachować ją dla siebie – nie łam złożonej obietnicy o dyskrecji.
Samo słowo „emocje” może wydać się dziecku bardzo ogólne. No właśnie: Co to? Jakie są ich rodzaje? Kiedy mam wiedzieć, że czuję się szczęśliwa? Kiedy będę znudzona? Co to znaczy, kiedy pocą mi się ręce? Za mentalnym odczuwaniem emocji kryją się też oznaki fizyczne wysyłane przez nasz organizm. Pomóż swojemu dziecku bardziej je zidentyfikować, przypisz je do emocji, podczas których mogą wystąpić. Spróbujcie razem nazwać konkretne uczucia i sytuacje, w jakich mogą wystąpić.
Emocje mogą nieść za sobą duże pobudzenie, szczególnie te negatywne w odbiorze. Zadbaj o to, by Twoje dziecko skupiło się początkowo na autoregulacji i spokoju – poćwiczcie razem świadomy oddech, bądźcie „tu i teraz”. Już po chwili wyciszenia zauważysz, że spokój sprzyja lepszemu wyrażaniu emocji.
Daj dziecku szansę na zrozumienie, że odczuwanie emocji to nic złego. Odwołaj się do swoich doświadczeń, opowiedz jakąś anegdotkę, przybliż swój punkt widzenia na sprawę. W ten sposób dziecko uzna, że każdy człowiek mierzy się z przeżywaniem różnorodnych emocji.
Tutaj zgoda oznacza wyrozumiałość i uznanie, że dziecko może czuć radość, rozpacz, żal, gniew, znudzenie, zmęczenie i inne. Zapewnij pociechę, że rozumiesz, iż może czuć się w dany sposób. Nie oceniaj tych emocji, a raczej bądź ich świadomy.
Trudne emocje mogą wiązać się z zachowaniami stanowiącymi niebezpieczeństwo dla siebie albo otoczenia. Może się zdarzyć, że złość przerodzi się w agresję. Nie stosuj kar, ale reaguj. Możesz powiedzieć dziecku, że rozumiesz jego gniew, ale nie wyrażasz zgody na nieakceptowalne zachowania. Daj mu narzędzia do pracy nad swoimi emocjami – relaksacja, techniki oddechowe, trening wyrażania emocji, zajęcia sportowe.
