Niektórzy dorośli nadal stosują kary jako metodę naprawiania "złego" zachowania dzieci. Nie zastanawiają się nad szkodami fizycznymi i psychicznymi, jakie to u nich powoduje. Nagroda z kolei jest narzędziem stosowanym w celu zmotywowania do czegoś dzieci i młodzieży. Jednak jej wynik może być bardzo podobny do efektu kary. Zatem, jak to jest z tym karaniem i nagradzaniem dzieci? Sprawdź!
Celem kary jest przerwanie, zakończenie, oduczenie dziecka złego zachowania, takiego jak np. bicie, gryzienie, krzyczenie lub odpowiadanie w sposób odwetowy. Niestety wielu rodziców nadal uważa, że najskuteczniejsze jest karcenie fizyczne. Chodzi głównie o wymierzenie klapsa, nakazanie wykonania dodatkowych obowiązków domowych lub pozbawienie dziecka czegoś, co lubi, np. korzystania z komputera, telefonu komórkowego, ulubionej zabawki itp.
Są też kary słowne, polegające głównie na emocjonalnym odrzuceniu np. „Jeśli będziesz dalej robił to, czego nie lubię, nie będę zwracał na ciebie uwagi”. „Będę udawać, że cię tu nie ma”. „Jeśli chcesz być lubiany, musisz być posłuszny”.
Postawmy sprawę jasno – metody te nie wskazują dziecku błędu. Dlatego w zależności od wieku, może ono nie zdawać sobie sprawy z tego, co źle zrobiło, a tym bardziej, jak to naprawić. Co więcej, pamiętajmy, że od 2010 roku w Polsce obowiązuje bezwzględny, prawny zakaz stosowania kar cielesnych wobec dzieci. Kary fizyczne są nieefektywną metodą wychowawczą i jedyne, czego uczą to, że konflikty rozwiązuje się przemocą.
Celem wychowania dziecka nie jest karanie go za złe zachowanie. Sednem jest tu nauka dyscypliny, która staje się narzędziem służącym do osiągnięcia pożądanego zachowania. Chodzi przede wszystkim o nauczenie dziecka odróżniania dobra od zła, a w tym przypadku umiejętnie stosowana nagroda może być skuteczniejsza niż kara.
Gdy wzmacniamy jakieś zachowanie, staramy się, aby zdarzało się ono częściej. Dlatego rodzice muszą wzmacniać pożądane zachowanie w sposób asertywny, w przeciwnym razie wzmocnienie może mieć negatywny charakter. Na przykład powiedzenie dziecku, że może spać dłużej, jeśli zje wszystko na kolację, to negatywne nagrody, ponieważ nie wzmacniają pożądanego zachowania. One jedynie są środkiem do zadowolenia dorosłych.
Najlepszym sposobem jest nagradzanie, „sprezentowanie” czegoś po dobrym zachowaniu, np. pogratulowanie dziecku dobrze wykonanej pracy, zabranie go na wycieczkę, która mu się podoba, pogranie z nim w grę. W przypadku młodszych dzieci sprawdza się zbieranie np. naklejek, które później wymieniają na nagrody, a nawet nową zabawkę.
Dzieci dobrze reagują na ten rodzaj interwencji, ponieważ potwierdza ona ich zdolność do właściwego zachowania i robienia tego, co słuszne. Pamiętajmy, że nasze pociechy potrzebują zachęty i aprobaty, szczególnie ze strony rodziców. Nie ma to nic wspólnego z „zadowalaniem się akceptacją”, ale raczej z nauczeniem dziecka, że dobre zachowanie jest bardziej cenione i przynosi więcej korzyści niż inne, nawet jeśli nikt go nie obserwuje i nie kontroluje. Jest duża różnica między dzieckiem, które robi coś, bo nauczyło się, że robi to, co słuszne, a dzieckiem, które robi to, co słuszne, tylko po to, żeby kogoś zadowolić.
Ponadto stosowanie wzmocnień jest sposobem rozwijania u dziecka pewności siebie, samodzielności i poczucia własnej wartości. Ale pamiętaj, że najłatwiejszą metodą dyscyplinowania jest okazywanie dużej ilości miłości, uczucia, empatii i solidarności poprzez słowa, a także poprzez dawanie przykładu!
Zobacz inne artykuły z Kąciku Rodzica:
Uzależnienie od gier wideo. Jak zachowuje się osoba uzależniona?
Jak mieć więcej cierpliwości do dzieci?
Braciszek lub siostrzyczka w drodze, czyli jak przygotować starsze dziecko na przybycie rodzeństwa?
Zobacz również naszego bloga:
Ubezpieczenie NNW a wyczynowe uprawianie sportu
Jak walczyć z hejtem z internecie? Pakiet "Hejt Stop" pomocą dla młodzieży
Ubezpieczenie NNW dla dorosłych - bezpieczna przyszłość Twojej rodziny
