Wyobraź sobie: mieszkasz w pałacu, jesteś następcą tronu lub księżniczką i cała uwaga jest skupiona na tobie. Jak zareagujesz, gdyby powiedziano ci, że za kilka miesięcy ta rzeczywistość się zmieni i do tego pałacu wejdzie ktoś, z kim będziesz dzielić się wszystkim, co do tej pory było tylko twoje? Tak właśnie czuje się starsze dziecko, które nie jest przygotowane na przybycie rodzeństwa. Jak to zrobić umiejętnie? Zobacz!
Pojawienie się nowego członka rodziny może być ekscytującym przeżyciem, ale dla starszych dzieci może okazać się też wyzwaniem. Dziecko przesuwa się z pozycji „jedynaka” do pozycji, która była mu wcześniej nieznana – tej, która wiąże się z dzieleniem czasu, uwagi i miłości rodziców. Faza ta może być trudniejsza do opanowania między trzecim a szóstym rokiem życia, a u dziecka mogą dominować myśli takie jak:
Trudności w rozumieniu, wyrażaniu i kontrolowaniu tego typu myśli mogą skutkować pojawieniem się zachowań mniej pozytywnych i nieadekwatnych do wieku. Dziecko może stać się bardziej agresywne i częściej wpadać w złość, a nawet wykazywać zachowania regresywne, takie jak moczenie łóżka, proszenie o smoczek, chęć jeżdżenia w wózku, a nawet spanie w łóżku z rodzicami. Wszystko po to, żeby zwrócić uwagę rodziców i konkurować z rodzeństwem o ich miłość.
Dzieci otwarte, radosne, ekstrawertyczne mogą cieszyć się z przybycia brata lub siostry i angażować się w codzienne czynności. Z drugiej strony, jeśli nie otrzymają takiej uwagi, jaką otrzymywały wcześniej, mogą odczuwać frustrację. Natomiast pociechy o osobowości introwertycznej mogą być jeszcze bardziej powściągliwe i wycofane. Dlatego odpowiednie przygotowanie starszego rodzeństwa na przybycie nowego członka rodziny, pomaga w redukcji lęku i obaw, rozwija poczucie empatii i odpowiedzialności oraz wzmacnia więzi rodzinne.
Co robić, aby przyjście na świat nowego członka rodziny przebiegło w zdrowy sposób, a zazdrość nie zaszkodziła życiu rodzinnemu ani rozwojowi i uczeniu się dzieci? Rodzice muszą przygotować starsze rodzeństwo do radzenia sobie z tą nową sytuacją.
Przygotowania te powinny mieć miejsce już od momentu ciąży. Niezależnie od wieku, ważne jest, aby dziecko wiedziało, że mama nosi w brzuchu młodszego brata lub młodszą siostrę i że wkrótce w domu pojawi się nowy członek rodziny. Jednym ze sposobów interakcji jest zachęcanie dziecka do głaskania brzucha matki i pomaganie w przygotowywaniu wyprawki oraz pokoju dla rodzeństwa. Poproś starsze dziecko o pomoc w wyborze rzeczy dla maluszka, np. ubranek, zabawek i akcesoriów. Zapytaj je o zdanie i spraw, żeby czuło się ważne w podejmowaniu decyzji.
Zachęcaj do tworzenia prezentów lub kartek z wiadomościami (jeśli już potrafi pisać lub rysować), w których okaże swoje uczucia wobec braciszka lub siostrzyczki. Możecie też wspólnie stworzyć specjalny album ze zdjęciami przedstawiającymi ważne momenty z ciąży i przygotowania domu do przyjęcia nowego dziecka.
Pamiętaj, że bardzo ważna jest rozmowa. Przygotuj się na udzielenie odpowiedzi na wszelkie pytania, jakie mogą pojawić się na temat nowo narodzonego dziecka. Skąd pochodzi, jak się urodziło, dlaczego się pojawiło itp. Udzielaj odpowiedzi odpowiednich do wieku i prawdziwych, wyjaśniając szczerze i otwarcie, co oznacza posiadanie młodszego rodzeństwa.
Po narodzinach braciszka lub siostrzyczki rodzice powinni zawsze poświęcać też czas starszemu dziecku. Można wykorzystać okazję na wspólną zabawę, kiedy maluszek śpi. Dzięki temu starsze dziecko poczuje, że rodzice cały czas je kochają, a także, że nadal może mieć ich wyłącznie dla siebie.
Proces oswajania dziecka z nową sytuacją wymaga mnóstwa cierpliwości, uczucia, zrozumienia i rozmowy. Jeśli mimo prób powstrzymania zazdrości u dziecka rodzice nie radzą sobie z opanowaniem jego emocji, trzeba szukać pomocy psychologicznej.
Im szybciej zwrócisz się o wsparcie, tym szybciej nastąpi poprawa sytuacji i tym mniej konsekwencji będzie nieść za sobą ten etap.