Kiedy martwić się brakiem wymowy głosek?

---

W artykule omawiamy normy rozwoju mowy u dzieci, koncentrując się na pojawianiu się poszczególnych głosek oraz pierwszych wyrazów i zdań. Podajemy informacje na temat tego, kiedy warto zwrócić uwagę na opóźnienia w rozwoju mowy oraz czy warto skonsultować się z logopedą. Zapewniamy praktyczne wskazówki dla rodziców dotyczące wspierania rozwoju mowy u dzieci. Zalecamy unikanie spieszczeń mowy dziecięcej, zachęcanie do aktywności ruchowej oraz korzystanie z różnorodnych form zabaw i interakcji.

Czy moje dziecko prawidłowo wymawia głoski? Dlaczego jeszcze nie mówi „r”? Czy czekać aż się „rozgada” czy lepiej już teraz udać się na konsultację logopedyczną?

W niniejszym artykule pragnę przybliżyć rodzicom obraz normatywnego kształtowania się mowy dziecka. Chciałabym rozwiać wszelkie Państwa wątpliwości dotyczące wieku dziecka i kolejności pojawiania się poszczególnych głosek, a także pierwszych wyrazów, a następnie zdań.

Etapowy rozwój mowy w pierwszym roku życia dziecka. Co powinni wiedzieć rodzice o etapach wymawiania głosek przez dzieci?

• Po narodzinach dziecko komunikuje się z dorosłymi przy pomocy krzyku.
• W 2-3 miesiącu życia pojawia się głużenie czyli wydawane przez dziecko różne dźwięki.
• Około 6-7 miesiąca życia pojawia się gawożenie – dziecko bawi się dźwiękami, które słyszy od otoczenia.
• W 7-8 miesiącu życia dziecko zaczyna aktywnie reagować na mowę (kojarzy przedmiot z nazwą, po melodii mowy rozpoznaje nastój najbliższych).
• Pod koniec 1 roku życia dziecko już dużo rozumie, potrafi wykonać proste polecenia. Pojawiają się również pierwsze wyrazy: mama, tata.

Etapowe przejście od pierwszych słów do złożonych zdań. Jak rozwija się mowa u dzieci między pierwszym a trzecim rokiem życia?

Między 1 a 2 rokiem życia dziecko wypowiada samogłoski oprócz ą, ę. Wymawia spółgłoski p, b, m, t, d, n, k, ś czasem ć. Wyrazy trudne upraszcza, np. ciocia – tota. Charakterystyczne jest wymawianie tylko pierwszej sylaby lub końcówki wyrazu, np. nie ma – ima. Dziecko wypowiada coraz więcej pojedynczych wyrazów. Dwulatek mówi prostymi zdaniami, najczęściej dwuwyrazowymi.

Okres 2/3 lat to czas kiedy dziecko powinno wypowiadać głoski: p, pi, b, bi, m, mi, f, fi, w, wi, ś, ź, ć, dź, ń, j, ki, gi, k, g, ch, t, d, n, l. Pod koniec tego okresu mogą się już pojawić głoski: s, z, c, a nawet: sz, ż, cz. Wymienione głoski nie zawsze są pełnowartościowe, a czasem, zwłaszcza w trudniejszych zestawieniach, bywają zastępowane łatwiejszymi, np. woda – łoda. Dziecko mówi proste zdania najczęściej złożone z dwóch, trzech wyrazów. Stopniowo pojawiają się coraz dłuższe wypowiedzi – cztero- i pięciowyrazowe.

3-7 lat to czas, kiedy dziecko utrwala głoski s, z c, dz i zaczyna je odróżniać od ś, ź, ć. Pod koniec 4 r. ż. Pojawia się głoska r wcześniej pomijana lub zastępowana głoską j, l. Około 4-5 r. ż. Pojawiają się głoski sz, ż, cz, dż choć mogą być jeszcze wymawiane jak s, z, c, dz. Mowa dziecka jest jeszcze daleka od doskonałości. Wyrazy są poskracana, głoski poprzestawiane, grupy spółgłoskowe – uproszczone. Występują zlepki wyrazowe i neologizmy językowe. Dziecko trzyletnie potrafi bez większych problemów porozumieć się z otoczeniem, a pięciolatek mówi w sposób zrozumiały używając wielozdaniowych wypowiedzi. Rozwój mowy powinien w zasadzie zakończyć się około 6 roku życia.

Jak wspierać prawidłowy rozwój mowy u dzieci? Praktyczne wskazówki dla rodziców.

Jak stworzyć naszemu dziecku najlepsze warunki do rozwoju mowy pamiętając, że rozwija się ona stopniowo pod wpływem działania wielu czynników?

• Unikamy spieszczeń, tzw. mowy dziecięcej.
• Zaspokajamy głód wiedzy dziecka odpowiadając na jego pytania. Podtrzymujemy tym samym naturalną skłonność do zadawania pytań, która pojawia się około 3,5 / 4 roku życia.
• Zachęcamy dziecko do aktywności ruchowej.
• Czytamy z dzieckiem bajki, wierszyki.
• Gramy w gry planszowe dostosowane do wieku dziecka.
• Śpiewamy z dzieckiem piosenki i śpiewamy dziecku.
• Bawimy się z dzieckiem w teatrzyk lub inne zabawy tematyczne.